Znak LBanerZnak P
Pasek

Menu

Modelarstwo

Gotowe kolekcje

Warsztat

Historia

Kontakt

Linki


Kleje w modelarstwie:

  • kleje typu Butapren.
  • kleje nitrocelulozowe np. Falco, Hermol, Polimerowy.
  • kleje octanowe np. Wikol.
  • kleje cyjanoakrylowe np. Cyjanopan, SuperGlue itp.
  • kleje epoksydowe.

Butapren jest chyba najbardziej popularnym klejem stosowanym przez modelarzy kartonowych. Spowodowane jest to pewną tradycją. Jeszcze nie tak dawno był to praktycznie jedyny, lub jeden z niewielu klejów, które można było stosować przy budowie modelu z kartonu. Główne zalety Butaprenu to jego duża wytrzymałość i brak konieczności pośpiechu przy klejeniu, wręcz przeciwnie klejone powierzchnie przed połączeniem należy podsuszyć. Spoina łączona Butaprenem osiąga prawie maksymalną wytrzymałość natychmiast po sklejeniu. Dzięki temu łatwo przy użyciu Butaprenu skleić nawet te elementy które nie są do siebie dopasowane zbyt dokładnie. To co jest główną zaletą Butaprenu jest jednocześnie jego główną wadą - po połączeniu klejonych powierzchni nie ma już możliwości korekty ich wzajemnego położenia. Drugą istotną wadą Butaprenu jest to że po pewnym czasie wszystkie zabrudzenia, które to tej pory były nie widoczne, przybierają brunatny kolor, obniżając estetykę modelu. Spoina uzyskana przy użyciu Butaprenu jest elastyczna nawet po całkowitym wyschnięciu kleju, w związku z tym Butapren nie nadaje się do usztywniania. Klejąc Butaprenem nie można zapominać o wietrzeniu pomieszczenia w którym przebywamy, ponieważ klej ten zawiera składniki szkodliwe dla zdrowia. Mimo swoich wad Butapren pozostaje w dalszym ciągu przez wielu modelarzy uznawany za klej podstawowy.

Technika klejenia klejami nitrocelulozowymi jest trochę podobna do sposobu klejenia Butaprenem. W tym przypadku również klej nanosimy na obie klejone powierzchnie, jednak podsuszamy je o wiele krócej, a po połączeniu istnieje możliwość korekty ich wzajemnego położenia. Spoina sklejona klejem nitrocelulozowym wymaga więcej czasu do osiągnięcia pełnej wytrzymałości, a po całkowitym wyschnięciu kleju jest sztywniejsza niż ta uzyskana przy użyciu Butaprenu. Kleje nitrocelulozowe po zaschnięciu są z reguły szkliste, bezbarwne, kruche. Również i te kleje nie są obojętne na nasz organizm - a więc nie zapominajcie o wietrzeniu pomieszczenia w którym przebywacie klejąc model. Podsumowując - Butapren i kleje nitrocelulozowe to dwa rodzaje klejów które się wzajemnie zastępują, używając jednego z nich można zrezygnować z drugiego, lub wykorzystywać oba rodzaje klejów.

Wikol to klej wykorzystywany głównie w stolarstwie i introligatorstwie. Jest to klej który można rozcieńczyć wodą (czego jednak nie polecam), lecz po zaschnięciu jest całkowicie wodoodporny. Jego główną cechą jest to że spoina praktycznie nie posiada żadnej wytrzymałości aż do pełnego wyschnięcia kleju, czego główna, oznaką jest utrata białego koloru. Wikol po całkowitym wyschnięciu jest mleczno - bezbarwny. Spoina z Wikolu jest mocna i sztywna (szczególnie przy wykorzystaniu Wikolu stolarskiego). Wikolu można także używać do wypełniania drobnych ubytków, do zalewania wąskich szczelin wynikających z niedokładnego dopasowania klejonych elementów. Podsumowując - być może trudno byłoby skleić model używając wyłącznie Wikolu, lecz z pewnością stanowi on cenne uzupełnienie Butaprenu lub innego kleju podstawowego.

Kleje cyjanoakrylowe i epoksydowe (szczególnie te szybkowiążące) to nowość na rynku modelarskim. Ich popularność stopniowo wzrasta i być może kiedyś staną się równie popularne jak Butapren, Hermol, Uniwersal. Kleje cyjanoakrylowe produkowane są w kilku odmianach, w zależności od ich gęstości. Kleje rzadkie nadają się głównie do impregnacji kartonu. Karton przesączony cyjanoakrylem upodabnia się do tworzywa sztucznego. Poddaje się obróbce mechanicznej, można go szlifować a nawet polerować. Zaimpregnowany cyjanoakrylem karton nadaje się głównie do budowy bardzo drobnych detali - lecz nie można go zwijać, ponieważ pęka i kruszy się. Kleje cyjanoakrylowe średniej gęstości nadają się do tworzenia drobnych, precyzyjnych spoin. Ich główną zaletą jest duża wytrzymałość spoiny i prawie natychmiastowe schnięcie kleju, Spoina kleju cyjanoakrylowego jest sztywna i wytrzymała. Kleje gęste są stosunkowo najmniej rozpowszechnione. Nadają się do klejenia większych powierzchni, a także do uzupełniania drobnych ubytków. Główną wadą klejów cyjanoakrylowych jest duża szkodliwość ich oparów oraz niebezpieczeństwo wynikające z dużej wytrzymałości spoiny. Nieostrożne posługiwanie się klejem cyjanoakrylowym może skończyć się pomocą chirurgiczną, a co najmniej bolesnym rozdzielaniem posklejanych palców czego niejednokrotnie sam doświadczyłem.

Na koniec kilka słów o klejach epoksydowych. Były one obecne na polskim rynku już od dawna, jednak nie były szeroko wykorzystywane w modelarstwie kartonowym ze względu na długi czas schnięcia. Obecnie sytuacja zmieniła się i powszechnie dostępne stały się kleje które wiążą w przeciągu zaledwie kilku minut. Umożliwia to stosowanie klejów epoksydowych także w modelarstwie. Cechą tych klejów jest duża wytrzymałość spoiny, sztywność oraz brak skurczu. Objętość kleju przed i po zastygnięciu jest jednakowa. Dzięki temu można przy użyciu klejów epoksydowych uzupełniać mniejsze lub większe ubytki czy nawet modelować zewnętrzne powierzchnie.

A więc jak odpowiedzieć na pytanie "Czym kleić ?" - z pewnością nie można ograniczyć się tylko do jednego rodzaju kleju. Różne kleje mają różne zastosowanie, a wybór tych najbardziej odpowiednich jest sprawą indywidualną. Stosowanie kilku rodzajów kleju ułatwia pracę przy modelu, a co najważniejsze podwyższa jego jakość.

Powrót

Michał Majewski © Wszystkie prawa zastrzeżone | Kobierzyce 2009